Conservatorium: studie van het orgel
Gisteren weerklonk het orgel voor het eerst in 15 jaar in de concertzaal van het Koninklijk Conservatorium in Brussel. Orgeldeskundige Koos van de Linde zit aan de klavieren en laat zien waartoe het majestueuze instrument nog in staat is. “Ze is ziek,” benadrukt hij nog, “ ze klinkt niet hoe ze zou moeten klinken.”
Beliris omringt zich met experten
Meneer van de Linde kwam speciaal uit Duitsland voor een technisch bezoek waarbij de resultaten van zijn studie van het orgel zou besproken worden met studiebureaus Origin-A2RC-FVWW en diverse andere orgeldeskundigen die Beliris adviseren over dit gespecialiseerde onderwerp, zoals organisten Luk Bastiaens, Jean Ferrard en Benoît Mernier, leden van het orgelcomité. Samen overleggen deze experts wat de beste aanpak zal zijn om deze feniks uit zijn as te laten verrijzen.
Een uniek en waardevol instrument
Het concertzaal-orgel is een van de meest waardevolle historische orgels van België. In academische context, bezit enkel het Conservatorium van Moskou een dergelijk instrument. Het werd gebouwd door een van de grootste orgelbouwers aller tijden, Aristide Cavaillé-Coll, in 1880. Zelfs in zijn oeuvre neemt dit orgel een belangrijke plaats in, want Cavaillé-Coll refereerde zelf naar dit werk als voorbeeld.
De kern van het orgel is, ondanks een extreme transformatie in 1960, vrijwel onveranderd bewaard gebleven. De grote kwaliteiten van dit instrument zijn daardoor weliswaar verduisterd, maar niet verdwenen. Sinds een aantal jaren is het orgel echter onbespeelbaar doordat de elektrische tractuur in zo’n slechte staat was dat het zelfs een risico op brandgevaar vormde.
De studie in een notendop
In grote lijnen konden er alvast twee belangrijke actiepunten worden geïdentificeerd voor de restauratie van het orgel. Door de verouderde verwarming is de concertzaal te droog voor het orgel. Bij de restauratie van de gebouwen zal er zeker worden gelet dat de juiste binnenklimaat zal worden gecreëerd voor het instrument.
Ten tweede werd in 1960 de oorspronkelijke mechaniek voor de windvoorziening verwijderd om plaats te maken voor een elektrische aansturing. Tijdens deze naar huidige normen extreme transformatie werd alles wat onnodig werd geacht uit het orgel verwijderd. Voor de reconstructie van de oorspronkelijke aanleg baseren de experts zich op sporen en verwante instrumenten van dezelfde maker. Het is belangrijk om de oorspronkelijke mechaniek van Cavaillé-Coll te herstellen, aangezien deze een betere klank oplevert en meer controle geeft aan de organist.
En verder?
Het gespecialiseerde onderzoek is slechts een van de studies die momenteel worden uitgevoerd voor de restauratie van het conservatorium. Er is ook een historische analyse en volledige plaatsbeschrijving van de gebouwen, een diepgaande analyse van de behoeften en knelpunten van de gebruikers en een akoestische studie. Al deze gegevens zullen worden samengebracht in een masterplan voor de restauratie.
