De sociale clausule helpt werkzoekenden aan de slag

Om langdurig werkzoekenden een duwtje in de rug te geven, neemt Beliris voor de meeste werven een sociale clausule op in het aannemingscontract. Deze clausule stelt dat de aannemer een aantal langdurig werklozen moet inzetten op de werf. Dit geeft hen de nodige praktijkervaring ter aanvulling van hun opleidingstraject. Actiris, de Brusselse dienst voor arbeidsbemiddeling, zorgt voor de opvolging en ondersteuning.

Veel werklozen worden geconfronteerd met de ervaringsparadox. Ze raken niet aan de slag, omdat ze niet genoeg ervaring kunnen voorleggen, maar ze kunnen de nodige ervaring niet opdoen, omdat niemand hen de kans geeft. Het is deze paradox die de sociale clausule wil doorbreken. “De sociale clausule helpt werkzoekenden zeker vooruit,” weet jurist Dieter Van der Smissen, die verantwoordelijk is bij Beliris voor de implementatie van de sociale clausules in de lastenboeken. “Op zijn minst hebben ze er een goede werkervaring bij die mooi staat op hun cv. In het beste geval is de aannemer zo tevreden over hun prestatie, dat hij hen definitief aanwerft.”

Werfcontroleur Tom Cox beaamt dit: “Het gebeurt geregeld dat de aannemer de stagiair aanwerft. Maar zelfs als dit niet gebeurt, is het een grote meerwaarde. De stagiairs leren op het terrein veel nieuwe vaardigheden. Op de werf van sociale woontoren Ieder Zijn Huis werd er bijvoorbeeld een metser ingezet. Bij gebrek aan voldoende metselwerk, leerde hij onder andere om luchtdichting te plaatsen.” De praktijk vormt zo een aanvulling op de beroepsopleiding die de werkzoekende volgde bij de VDAB of Bruxelles Formation. De aannemer evalueert het werk, begeleidt de stagiair en leert hem nieuwe vaardigheden.

In de 15 jaar dat de sociale clausule wordt toegepast, is er veel veranderd. In het begin stuitte de clausule op veel scepsis, zowel bij de aanbestedende overheden als bij de aannemers. Het extra werk en de vrees voor ongemotiveerde stagiairs zijn slechts een paar excuses die naar voren werden geschoven om onder de clausule uit te komen.  Deze bleken ongegrond. “In het begin dat ik werven controleerde, waren er een paar stagiairs die zich na een paar dagen ziek meldden of die altijd te laat kwamen,” herinnert Tom zich, “maar dat waren uitzonderingen.”

Sindsdien hebben de vele positieve ervaringen de visie op sociale clausules zeker veranderd. Men ziet dat het een win-win is voor iedereen. Dat het beleid zijn vruchten afwerpt blijkt ook uit de cijfers. 70,3 % van de werkzoekenden die dankzij de sociale clausule werkervaring konden opdoen, hadden een jaar later een job. Dat meldde Actiris vorig jaar in het Vademecum Sociale Clausules.

Beliris doet meer dan wat door de wet opgelegd wordt, en niet alleen op de werf. Ook voor kleine opdrachten wordt waar mogelijk gestreefd naar een sociale meerwaarde door te kiezen voor ondernemingen van de sociale economie. Zo werd er al gewerkt met La Ferme Nos Pilifs, een sociale werkplaats voor mentaal gehandicapten, en met traiteurdienst Cannelle, een pionier in socioprofessionele inschakeling.

De sociale clausule bij Beliris

Volgens het Besluit van 1998 van de Brusselse Regering moeten alle  aanbestedende overheden binnen het Gewest een opleidings- of inschakelingsinspanning leveren in hun overheidsopdrachten. Ook op federaal niveau wordt de integratie van sociale clausules aangemoedigd. Beliris past de sociale clausule toe sinds 2000. Als een van de grootste publieke bouwheren in het Gewest, draagt Beliris op dit vlak een grote verantwoordelijkheid. “Iedere aanbesteding van meer dan 500.000 euro en die langer dan tien werkdagen duurt, moet een sociale clausule bevatten,” weet Dieter. “Voor ons komt dat neer op zo’n 90% van de projecten. Het aantal stagiairs hangt af van de grootte van de werf. Er bestaat een formule om te berekenen hoeveel dagen per werf vereist zijn. Gemiddeld zijn er 1 à 2 stagiairs per werf. Voor een grote werf kan dit oplopen tot vier of meer.”